Humani papiloma virus (HPV) je odgovoran za gotovo sve slučajeve raka grlića materice. Prema podacima Registra za rak, Instituta za javno zdravlje Srbije „Dr Milan Jovanović Batut”, svake godine se u proseku registruju 1244 novoobolele žene od raka grlića materice. Svake godine u proseku 482 žene izgube život od ove vrste raka. Na osnovu procena Međunarodne agencije za istraživanje raka (IARC) i Evropske mreže registara za rak (ENCR), Srbija se i dalje nalazi u grupi evropskih zemalja sa najvišim stopama obolevanja i umiranja od raka grlića materice. Humani papiloma virus je takođe odgovoran za više od 90% slučajeva raka završnog dela debelog creva, 71% slučajeva raka genitalnih organa kod oba pola i za 72% slučajeva raka usne duplje i ždrela.

 

Prirodni tok HPV infekcije i biološko ponašanje premalignih promena grlića materice omogućava da se prevencija karcinoma grlića materice ostvari na primarnom, sekundarnom i tercijarnom nivou. Primarna prevencija podrazumeva mere sprečavanja infekcije HPV (zdravstvena edukacija, vakcinacija). Sekundarna prevencija uključuje skrining (rano otkrivanje asimptomatskih oblika bolesti). Tercijarna prevencija je lečenje premalignih lezija, čime se sprečava njihova progresija do invazivnog karcinoma grlića materice.

 

U nameri da se sprovede imunizacija devojčica i dečaka protiv HPV-a realizuju se  promotivne i edukativne aktivnosti. Najpre su tokom 2016. godine ove aktivnosti realizovane u okviru pilot projekta „Unapređenje prevencije oboljenja izazvanih humanim papiloma virusom” na teritoriji četiri okruga (grad Beograd, Braničevski, Šumadijski i Severnobanatski okrug), a tokom 2017. godine i na nacionalnom nivou. U navedenom periodu ukupno je edukovano 926 zdravstvenih radnika i 593 roditelja/staratelja. Pored edukativnih aktivnosti, sprovedene su i brojne promotivne aktivnosti u okviru kampanje „Budi odgovorna” i kampanje „Vakcina sprečava! Srbija protiv raka grlića materice”, sa ciljem podizanja svesti opšte javnosti o značaju primarne prevencije HPV oboljenja. Izrađeno je stručno-metodološko upustvo za sprovođenje HPV vakcinacije, Program unapređenja prevencije za bolesti uzrokovane HPV na teritoriji Republike Srbije, a u septembru 2017. godine je usvojen i Pravilnik o imunizaciji i načinu zaštite lekovima („Sl. glasnik RS”, br. 88/17) koji je predvideo sprovođenje preporučene imunizacije protiv oboljenja izazvanih HPV. Sve su to bili preduslovi za započinjanje uspešne imunizacije HPV koja se očekuje u narednom periodu...